Vanwege de situatie rondom het coronavirus is deze lezing alleen via een livestream te volgen: http://www.youtube.com/Volkssterrenwacht

Rond 13/14 december kunnen bij een heldere hemel weer vele ‘vallende sterren’ worden waargenomen. De waarnemer kan hierbij tevens genieten van de wintersterrenhemel. Sterrenbeelden zoals Orion, Stier en Tweelingen staan prominent aan de hemel en talloze interessante objecten vertonen zich geschikt voor een verrekijker of telescoop. Jaap van ’t Leven legt uit waardoor er ‘vallende sterren’ zijn en hoe men die het beste kan waarnemen.

Vanwege de situatie rondom het coronavirus is deze lezing alleen via een livestream te volgen: http://www.youtube.com/Volkssterrenwacht

Waar halen de sterren hun energie vandaan? Hebben sterren het eeuwige leven?

Vragen die behandeld zullen worden in de presentatie door Alex Scholten waarin de toehoorder kennis maakt met de evolutie van de sterren.

Vanwege de situatie rondom het coronavirus is deze lezing alleen via een livestream te volgen: http://www.youtube.com/Volkssterrenwacht

De 18e-eeuwse astronoom William Herschel verrichtte grensverleggende waarnemingen. Mede omdat hij de grootste telescoop van zijn tijd bouwde. Ook zijn zuster Caroline en zijn zoon John lieten hun sporen in de sterrenkunde na. Voldoende redenen voor Alex Scholten om eens te duiken in het leven en werk van de Herschel-familie.

Vanwege de storm Eunice is de sterrenwacht vanavond gesloten. In plaats daarvan kunt u in de liverstream kijken naar een opname van de lezing die Michiel Hartmann (Schaap Bliksembeveiliging) afgelopen jaar gaf.

(http://www.youtube.com/Volkssterrenwacht)

Open sterrenhopen en bolhopen verschillen erg van elkaar. Hoe komt het dat er twee soorten sterrenhopen zijn? Hoe zijn ze ontstaan? Waarom bewegen ze in verschillende soorten banen? Waarom hebben de bolhopen veel minder zuurstof, koolstof enz. dan open sterhopen? Waarom zijn er ook losse sterren? Prof. Henny Lamers (Universiteit van Amsterdam) zal deze vragen behandelen en verklaren. Daarbij spelen misschien zelfs superzware sterren en zware zwarte gaten een rol. Maar er blijven genoeg raadsels over!

Reeds bijna twintig jaar wordt het zwaartekrachtveld van onze aarde zeer nauwkeurig gemeten door satellieten, die zijn uitgerust met extreem nauwkeurige meetinstrumenten. Voorbeelden van deze instrumenten zijn GPS-ontvangers, versnellingsmeters en ook lasers om de onderlinge afstand te meten tussen achter elkaar aan vliegende satellieten. De veranderingen die we meten aan het zwaartekrachtveld geven veel informatie over het afsmelten van poolkappen en de waterhuishouding van de wereld. Dit betreft belangrijke informatie voor een beter begrip van ons klimaat, maar bijv. ook voor de landbouw en drinkwatervoorziening voor miljarden mensen. Presentatie door prof. Pieter Visser van de TU Delft.

Eelko Gielis is al enige jaren actief als astrofotograaf. Hiervoor beschikt hij over een eigen sterrenwacht in Teuge. Zijn ervaringen, tips en trucs deelt hij met het publiek in deze presentatie, die daarmee ook heel geschikt is voor (beginnende) amateur-sterrenkundigen.

De Nederlandse astronoom Marc Klein Wolt wilde voor zijn onderzoek een radiotelescoop aan de achterkant van de maan hebben. Maar waarom en vooral: hoe krijg je die daar? China bood hem een unieke kans om zijn droom waar te maken, maar dat bleek een avontuur op zich…

Tijdens hun bewegingen langs de sterrenhemel kunnen hemellichamen soms elkaar bedekken. Een enkele keer spectaculair zoals bij een zonsverduistering, een andere keer een verschijnsel waarbij een telescoop nodig is om dit te kunnen waarnemen. Jaap van ’t Leven toont in deze presentatie, die ook geschikt is voor beginnende amateurs, welke bedekkingen er in de komende maanden zichtbaar zijn, zoals bedekkingen van Uranus en Mars door de Maan in september en december en de gedeeltelijke zonsverduistering van 25 oktober. Hij geeft diverse tips en trucs voor het waarnemen en fotograferen van deze hemelverschijnselen.

De aarde wordt omringd door het geomagnetisch veld. Maar ook Mars heeft vroeger een magneetveld gehad, en er zijn zelfs kometen die een magneetveld bezitten. Hoe ontstaat zo’n veld eigenlijk? En is het van belang voor het leven op aarde en mogelijk daarbuiten? Dit en meer zal Rosa de Boer, aardwetenschapper van de Universiteit Utrecht, bespreken tijdens het Weekend van de Wetenschap.

Wat te doen als zelfs een snelle vermindering van de broeikasgasuitstoot niet voldoende is om het klimaat leefbaar te houden? “Solar Radiation Management” (management van zonne-instraling) is een controversieel idee om de aarde kunstmatig af te koelen door een kleine fractie van het zonlicht tegen te houden – bijvoorbeeld door een parasol tussen zon en aarde, wolken witter te maken of de klimaateffecten van grote vulkaanuitbarstingen na te bootsen. Een soort pijnstiller voor het klimaatprobleem dus: het lost de onderliggende oorzaak (broeikasgasconcentratie) niet op, maar kan mogelijk wel de symptomen verzachten. Moeten we hier ver van afblijven? Of kan Solar Radiation Management ons laatste redmiddel worden? Claudia Wieners van het Instituut voor Marien en Atmosferisch onderzoek Utrecht legt uit.

In de 18e eeuw maakte de Franse astronoom Charles Messier een lijst van ruim 100 nevelachtige objecten aan de sterrenhemel. Eind maart is de beste gelegenheid om gedurende een gehele nacht een zeer groot deel van deze objecten te kunnen waarnemen: gasnevels, sterrenhopen, sterrenstelsels en planetaire nevels. Jaap van ’t Leven legt uit wie Messier was en welke uitdaging deze ‘Messier-marathon’ is voor de actieve amateur. Bij helder weer kunnen een groot aantal nevels – eventueel met een eigen telescoop – worden waargenomen.

Ruim 100 jaar geleden berekende Albert Einstein dat de bewegingen en botsingen van grote massa’s een soort “golven in de ruimtetijd” zouden veroorzaken. Lang leek het onmogelijk om dit soort minieme bewegingen te kunnen registreren. Inmiddels vormt het waarnemen van zwaartekrachtsgolven een nieuwe informatiebron voor astronomen. Er zijn grootste plannen om een speciale telescoop voor zwaartekrachtgolven te realiseren in Zuid-Limburg. Het zal een enorme technische uitdaging zijn en het grootste wetenschappelijk instrument dat ooit in Nederland is gebouwd. Frank Vermeulen legt uit hoe dit project tot stand komt en wat de betekenis zal zijn van deze Einsteintelescoop.

Hoe kan de Aarde opwarmen terwijl sommige winters ijzig koud zijn? Krijgen we in Nederland meer stormen, maar ook hittegolven? Rob Groenland van het KNMI is één van de wetenschappers die al jarenlang onderzoek doet naar het klimaat. In deze presentatie bespreekt hij de feiten in een spoedcursus ‘weer en klimaat’.

Astronomen denken dat het heelal 13,8 miljard jaar geleden ontstond uit een oneindig kleine ‘punt’.  Frank Vermeulen legt uit hoe men tot deze conclusie is gekomen en hoe in de afgelopen 100 jaar theorie en waarnemingen gebruikt worden om dit model te ondersteunen. En hoe recente waarnemingen dit model op de proef blijft stellen.

Natuurfotograaf Ivar Kooren heeft zich binnen de amateur-sterrenkunde toegelegd op het
fotograferen van de Zon. Met speciale filters maakt hij schitterende opnamen van de activiteit
van de Zon met zonnevlekken, protuberansen en filamenten. Hierdoor is er iedere keer weer
wat nieuws op de Zon vast te leggen. Hij legt uit welke apparatuur voor dit soort foto’s gebruikt
kan worden en geeft tips en trucs voor diegenen die zich ook zelf met zonnefotografie willen
gaan bezighouden.

Speciale openstelling met korte presentaties over de actuele sterrenhemel en het thema ‘Lichthinder’. Bij helder weer gelegenheid om te kijken naar de sterrenhemel door de telescopen.

Maansverduistering.
Tijdens deze “Nacht van de Nacht” kunnen wij ook een gedeeltelijke maansverduistering zien. Het eerste contact met de bijschaduw om 20.01 uur is nauwelijks waarneembaar, maar zodra de maan om 21.35 uur de kernschaduw van de aarde raakt wordt de onderkant van de maan duidelijk donkerder. De maximale verduistering (helaas slechts 12%) is om 22.15 uur. De maan verlaat de kernschaduw weer rond 22.53 uur.

Project Wildeman daalt in Lichtstilte samen met het publiek steeds langzamer af naar het ultieme nulpunt: het binnenste van een zwart gat, het allerdonkerste mysterie van het universum. In Lichtstilte, een hypnotiserende exercitie van inbeeldingskracht en fantasie in electronische en analoge muziek en theater word je uitgenodigd het Donkere Niets te ervaren en een nieuw perspectief op Aarde te creëren.

Overal om ons heen in onze wereld lijkt er wel heel veel nadruk te liggen op licht. Licht schijnt op alle plaatsen, de hele tijd, ook ‘s nachts. In parken, langs paden, in kantoorpanden, havens, industrieterreinen. Middels een gezamenlijk performatief ritueel gaan we in op de vraag wat al dat licht met ons doet en zoeken we naar een betere balans tussen het licht en het donker. Lichtstilte omarmt de duisternis.

Voorafgaand aan de voorstelling is er een korte introductie over zwarte gaten. Na afloop van de voorstelling, als de weersomstandigheden gunstig zijn, is er de mogelijkheid om met de telescopen van de Volkssterrenwacht Bussloo de sterrenhemel te bewonderen.

Tickets zijn alleen verkrijgbaar via onderstaande website:

Eventbrite – Tickets Lichtstilte

Reguliere ticketprijs: €15
Donateur ticketprijs: €10

Let op: in Lichtstilte wordt er gebruik gemaakt van een stroboscoop.

PROJECT WILDEMAN / Project Wildeman maakt nieuwe muzikale en theaterale rituelen op bijzondere locaties. Samen met het publiek en vanuit experiment en improvisatie onderzoekt Project Wildeman de vele (on)denkbare dwarsverbanden tussen de mens, technologie en al het leven op de planeet Aarde. Meer over Project Wildeman / www.projectwildeman.nl

Credits
Spel / Sven Hamerpagt, Milan Mes, Maarten Vinkenoog
Eindregie / Tim Hammer
Tekst / Maarten Vinkenoog (Project Wildeman)
Toneelbeeld / Project Wildeman
Geluidsdecor / Project Wildeman
Techniek en Productie / Peter Pieksma
Zakelijke leiding / Tobias Bijl
Marketing en PR / Marieke Josselet

Ruim honderd jaar geleden ontwikkelde Albert Einstein zijn relativiteitstheorie, één van de basistheorieën voor de moderne sterrenkunde. Frank Vermeulen legt op een zo eenvoudig mogelijke manier uit hoe deze theorie tot stand gekomen is, wat zij inhoudt en welke consequenties dit had voor onze kijk op de wereld en het heelal.

Regelmatig worden sterren door andere hemellichamen bedekt. Jaap van ’t Leven legt uit dat het waarnemen van een sterbedekking niet alleen leuk is, maar soms ook tot verrassende wetenschappelijke resultaten kan leiden. Bij helder weer is deze avond te zien hoe de Maan nabij de sterrenhoop Plejaden (of ‘Zevengesternte’) staat en enkele sterren bedekt.