Vanwege de situatie rondom het coronavirus is deze lezing alleen via een livestream te volgen: http://www.youtube.com/Volkssterrenwacht

Maak een unieke digitale ontdekkingstocht langs de planeten van ons zonnestelsel. Van de rotsplaneten via de gasreuzen naar de ijsdwergen. Uw gids is Frank Vermeulen. Deze livestream is ook zeer geschikt voor (jonge) kinderen.

WEEKEND VAN DE WETENSCHAP.

Op 17 april 1912 vond een bijzondere, zeldzame zonsverduistering plaats. Minder bekend is dat de centrale lijn hiervan over Zuid-Limburg liep. In de omgeving van Maastricht werd door de Nederlandse beroepsastronomen een grote eclipsexpeditie opgezet, die dankzij uitstekende weersomstandigheden een succes werd. Maak met Alex Scholten een tijdreis naar deze wetenschappelijke expeditie van ruim honderd jaar geleden.

WEEKEND VAN DE WETENSCHAP

Momenteel wordt in de Atacama-woestijn in Noord-Chili gebouwd aan de grootste telescoop ter wereld. Met een spiegeldiameter van bijna 40 meter moet dit ‘grootste oog ter wereld’ scherper en verder het heelal in kijken als nooit te voren. Projectmanager Felix Bettonvil is nauw betrokken bij de bouw van deze gigantische telescoop die naar verwachting in 2024 zijn eerste waarnemingen moet gaan doen.

Eelko Gielis is al enige jaren actief als astrofotograaf. Hiervoor beschikt hij over een eigen sterrenwacht in Teuge. Zijn ervaringen, tips en trucs deelt hij met het publiek in deze presentatie, die daarmee ook heel geschikt is voor (beginnende) amateur-sterrenkundigen.

Tijdens hun bewegingen langs de sterrenhemel kunnen hemellichamen soms elkaar bedekken. Een enkele keer spectaculair zoals bij een zonsverduistering, een andere keer een verschijnsel waarbij een telescoop nodig is om dit te kunnen waarnemen. Jaap van ’t Leven toont in deze presentatie, die ook geschikt is voor beginnende amateurs, welke bedekkingen er in de komende maanden zichtbaar zijn, zoals bedekkingen van Uranus en Mars door de Maan in september en december en de gedeeltelijke zonsverduistering van 25 oktober. Hij geeft diverse tips en trucs voor het waarnemen en fotograferen van deze hemelverschijnselen.

De aarde wordt omringd door het geomagnetisch veld. Maar ook Mars heeft vroeger een magneetveld gehad, en er zijn zelfs kometen die een magneetveld bezitten. Hoe ontstaat zo’n veld eigenlijk? En is het van belang voor het leven op aarde en mogelijk daarbuiten? Dit en meer zal Rosa de Boer, aardwetenschapper van de Universiteit Utrecht, bespreken tijdens het Weekend van de Wetenschap.

Wat te doen als zelfs een snelle vermindering van de broeikasgasuitstoot niet voldoende is om het klimaat leefbaar te houden? “Solar Radiation Management” (management van zonne-instraling) is een controversieel idee om de aarde kunstmatig af te koelen door een kleine fractie van het zonlicht tegen te houden – bijvoorbeeld door een parasol tussen zon en aarde, wolken witter te maken of de klimaateffecten van grote vulkaanuitbarstingen na te bootsen. Een soort pijnstiller voor het klimaatprobleem dus: het lost de onderliggende oorzaak (broeikasgasconcentratie) niet op, maar kan mogelijk wel de symptomen verzachten. Moeten we hier ver van afblijven? Of kan Solar Radiation Management ons laatste redmiddel worden? Claudia Wieners van het Instituut voor Marien en Atmosferisch onderzoek Utrecht legt uit.

In de 18e eeuw maakte de Franse astronoom Charles Messier een lijst van ruim 100 nevelachtige objecten aan de sterrenhemel. Eind maart is de beste gelegenheid om gedurende een gehele nacht een zeer groot deel van deze objecten te kunnen waarnemen: gasnevels, sterrenhopen, sterrenstelsels en planetaire nevels. Jaap van ’t Leven legt uit wie Messier was en welke uitdaging deze ‘Messier-marathon’ is voor de actieve amateur. Bij helder weer kunnen een groot aantal nevels – eventueel met een eigen telescoop – worden waargenomen.

Natuurfotograaf Ivar Kooren heeft zich binnen de amateur-sterrenkunde toegelegd op het
fotograferen van de Zon. Met speciale filters maakt hij schitterende opnamen van de activiteit
van de Zon met zonnevlekken, protuberansen en filamenten. Hierdoor is er iedere keer weer
wat nieuws op de Zon vast te leggen. Hij legt uit welke apparatuur voor dit soort foto’s gebruikt
kan worden en geeft tips en trucs voor diegenen die zich ook zelf met zonnefotografie willen
gaan bezighouden.

Speciale openstelling met korte presentaties over de actuele sterrenhemel en het thema ‘Lichthinder’. Bij helder weer gelegenheid om te kijken naar de sterrenhemel door de telescopen.

Maansverduistering.
Tijdens deze “Nacht van de Nacht” kunnen wij ook een gedeeltelijke maansverduistering zien. Het eerste contact met de bijschaduw om 20.01 uur is nauwelijks waarneembaar, maar zodra de maan om 21.35 uur de kernschaduw van de aarde raakt wordt de onderkant van de maan duidelijk donkerder. De maximale verduistering (helaas slechts 12%) is om 22.15 uur. De maan verlaat de kernschaduw weer rond 22.53 uur.

Regelmatig worden sterren door andere hemellichamen bedekt. Jaap van ’t Leven legt uit dat het waarnemen van een sterbedekking niet alleen leuk is, maar soms ook tot verrassende wetenschappelijke resultaten kan leiden. Bij helder weer is deze avond te zien hoe de Maan nabij de sterrenhoop Plejaden (of ‘Zevengesternte’) staat en enkele sterren bedekt.

Jaap van ‘t Leven laat in een fraaie presentatie zien hoe met een eenvoudige verrekijker al diverse leuke hemelobjecten waargenomen kunnen worden. Mooie sterrengroepen, kometen en zelfs enkele sterrenstelsels liggen binnen het bereik, als je natuurlijk maar weet waar je moet kijken. En ook de Maan en planeten zijn de moeite van het waarnemen waard.

Speciale openstelling met een presentatie ‘Op zoek naar een donkere hemel’ over de actuele sterrenhemel en het thema ‘Lichthinder’. Bij helder weer gelegenheid om te kijken naar de sterrenhemel en de planeten Jupiter en Saturnus door de telescopen.