“Weekend van de Wetenschap”

Sinds 2013 onderzoekt Wieger Wamelink met zijn team hoe je groenten zou kunnen telen op
Mars en de Maan om toekomstige bewoners te kunnen voeden. Na een aanloopperiode waarin
werd onderzocht of je het regoliet (bodem) van de Maan en Mars überhaupt kunt gebruiken
voor het telen van groenten richt het onderzoek zich nu op het opzetten van een duurzaam
agrarisch ecosysteem. Daarvoor blijken minimaal bacteriën, schimmels, regenwormen en
mensen (voor de poep en de plas) nodig. En mocht je op Mars geen vegetariër willen zijn dan is
er misschien wat te doen met meelwormen.

Presentatie in het kader van ‘De Maand van de Geschiedenis’. Door de eeuwen heen heeft de mens gezocht naar zijn plek in de kosmos. Stap voor stap veranderde dit van een wereldbeeld waarin de Aarde centraal stond tot een nauwelijks meer te bevatten beeld van een uitdijend universum. Alex Scholten neemt het publiek mee op een reis door de geschiedenis van de sterrenkunde met revolutionaire ontdekkingen en belangrijke uitvindingen.

Om de aarde te kunnen verlaten heb je een krachtige raket nodig. Pas dan kun je de aantrekkingskracht van de Aarde voldoende overtreffen om in een baan om onze planeet te komen of om verder het zonnestelsel in te kunnen reizen. Hoe werkt nu eigenlijk zo’n raket? Joris Robijn laat zien wat er allemaal bij komt kijken om iets in de ruimte te brengen en welke recente ontwikkelingen er zijn om dit ook nog betaalbaar te houden.

De planeet Saturnus is vooral bekend om zijn opvallende ringenstelsel, maar heeft meer bijzonderheden in petto. De ruimtesonde Cassini heeft 13 jaar deze wonderlijke planeet en zijn talrijke manen van dichtbij bestudeerd. Maak met Jaap van ‘t Leven een ontdekkingsreis naar de ‘Lord of the Rings’ en zijn manen.

Speciale openstelling met korte presentaties over de actuele sterrenhemel en het thema ‘Lichthinder’. Bij helder weer gelegenheid om te kijken naar de sterrenhemel door de telescopen.

Maansverduistering.
Tijdens deze “Nacht van de Nacht” kunnen wij ook een gedeeltelijke maansverduistering zien. Het eerste contact met de bijschaduw om 20.01 uur is nauwelijks waarneembaar, maar zodra de maan om 21.35 uur de kernschaduw van de aarde raakt wordt de onderkant van de maan duidelijk donkerder. De maximale verduistering (helaas slechts 12%) is om 22.15 uur. De maan verlaat de kernschaduw weer rond 22.53 uur.

Diep onder de grond in het grensgebied van Zwitserland en Frankrijk bevindt zich nabij Genève een enorme deeltjesversneller. Het internationale onderzoeksinstituut CERN beheert hier de Large Hadron Collider (LHC) waar wetenschappers onderzoek doen naar de allerkleinste deeltjes. Gisela Reefman bracht een bezoek aan deze ‘kathedraal van de deeltjesfysica’ en vertelt over haar ervaringen.

De zuidelijke sterrenhemel – Alex Scholten
Sterrenbeelden als Centaurus, Zuiderkruis en Kraanvogel kunnen niet vanuit Nederland worden waargenomen. En wie kent de Grote en Kleine Magelhaense Wolken? Alex Scholten had een astro-vakantie naar Namibië al enige jaren op zijn bucketlist staan en afgelopen juni was het zo ver. Hij vertelt hoe hij de donkere zuidelijke sterrenhemel heeft ervaren en met telescopen vele fraaie objecten kon waarnemen.

Project Wildeman daalt in Lichtstilte samen met het publiek steeds langzamer af naar het ultieme nulpunt: het binnenste van een zwart gat, het allerdonkerste mysterie van het universum. In Lichtstilte, een hypnotiserende exercitie van inbeeldingskracht en fantasie in electronische en analoge muziek en theater word je uitgenodigd het Donkere Niets te ervaren en een nieuw perspectief op Aarde te creëren.

Overal om ons heen in onze wereld lijkt er wel heel veel nadruk te liggen op licht. Licht schijnt op alle plaatsen, de hele tijd, ook ‘s nachts. In parken, langs paden, in kantoorpanden, havens, industrieterreinen. Middels een gezamenlijk performatief ritueel gaan we in op de vraag wat al dat licht met ons doet en zoeken we naar een betere balans tussen het licht en het donker. Lichtstilte omarmt de duisternis.

Voorafgaand aan de voorstelling is er een korte introductie over zwarte gaten. Na afloop van de voorstelling, als de weersomstandigheden gunstig zijn, is er de mogelijkheid om met de telescopen van de Volkssterrenwacht Bussloo de sterrenhemel te bewonderen.

Tickets zijn alleen verkrijgbaar via onderstaande website:

Eventbrite – Tickets Lichtstilte

Reguliere ticketprijs: €15
Donateur ticketprijs: €10

Let op: in Lichtstilte wordt er gebruik gemaakt van een stroboscoop.

PROJECT WILDEMAN / Project Wildeman maakt nieuwe muzikale en theaterale rituelen op bijzondere locaties. Samen met het publiek en vanuit experiment en improvisatie onderzoekt Project Wildeman de vele (on)denkbare dwarsverbanden tussen de mens, technologie en al het leven op de planeet Aarde. Meer over Project Wildeman / www.projectwildeman.nl

Credits
Spel / Sven Hamerpagt, Milan Mes, Maarten Vinkenoog
Eindregie / Tim Hammer
Tekst / Maarten Vinkenoog (Project Wildeman)
Toneelbeeld / Project Wildeman
Geluidsdecor / Project Wildeman
Techniek en Productie / Peter Pieksma
Zakelijke leiding / Tobias Bijl
Marketing en PR / Marieke Josselet

Op 13 februari 2023 werd een rotsblok ontdekt dat enkele uren later boven Het Kanaal de atmosfeer indook. Er bestond een kans dat brokstukken hiervan de tocht door de atmosfeer zouden overleven. Hans Betlem van de Dutch Meteor Society legt uit wat er direct ná de ontdekking allemaal gebeurde en hoe amateurs een belangrijke rol speelden bij de ontdekking van het rotsblok, het fotograferen van de meteoor en de zoektocht naar unieke meteorieten.

De zwartste, en tevens meest mysterieuze objecten in het heelal zijn zwarte gaten. Frank Vermeulen legt uit hoe deze objecten ontstaan, wat hun eigenschappen zijn en hoe ze toch waargenomen en gefotografeerd kunnen worden ondanks dat ze geen straling uitzenden.

De fata morgana, het morgenrood, de regenboog: daar hebben we allemaal wel eens van gehoord. Maar wie kent de ring van Bishop, de bogen van Lowitz, de onderzon of de groene flits? Zo verschillend als ze zijn hebben al die fenomenen één ding gemeen: het zijn hemelverschijnselen die ontstaan door het spel van licht met atmosferische deeltjes. Er zijn veel soorten optische verschijnselen en we zien er vele makkelijk over het hoofd. Maar we kunnen ze allemaal waarnemen als we maar weten hoe, waar en wanneer te kijken! Peter Paul Hattinga Verschure schreef recent het boek ‘Optische verschijnselen in Nederland’ over alle optische verschijnselen die aan de Nederlandse hemel zijn te bewonderen.

Rond 13-15 december kunnen bij een heldere hemel weer vele ‘vallende sterren’, de Geminiden, worden waargenomen. De waarnemer kan hierbij tevens genieten van de wintersterrenhemel. Sterrenbeelden zoals Orion, Stier en Tweelingen staan prominent aan de hemel en talloze interessante objecten vertonen zich geschikt voor een verrekijker of telescoop. Jaap van ’t Leven legt uit waardoor er ‘vallende sterren’ zijn en hoe men die het beste kan waarnemen.

De James Webb-ruimtetelescoop is inmiddels ruim een jaar in bedrijf. Welke bijzondere ontdekkingen heeft deze unieke telescoop inmiddels opgeleverd? Prof. Henny Lamers geeft een overzicht van de meest spectaculaire voorbeelden.

Op 21 december 1973 werd de ‘Stichting Volkssterrewacht Bussloo’ opgericht. Alex Scholten, één van de vrijwilligers van het eerste uur, laat het publiek zien hoe VSB zich in die vijftig jaar ontwikkeld heeft tot wat het nu is. Een feestelijke jubileumavond met talrijke hoogtepunten en prachtige hemelverschijnselen.

Maak met Astrid Eeuwes een fascinerende reis langs de planeten van ons zonnestelsel. Schitterende opnamen van ruimtesondes tonen vreemde werelden van de hete Mercurius tot aan de ijzige dwergplaneet Pluto.

Alex Scholten neemt het publiek mee naar de reuzenplaneet Jupiter. Deze planeet is ’s avonds goed zichtbaar in het sterrenbeeld Vissen. Met de telescoop zijn de vier grote manen zichtbaar. Ruimtemissies hebben de afgelopen decennia veel geheimen van deze bijzondere planeet ontrafeld. Maar er resteren ook nog veel mysteries. En waarom is er een nieuwe sonde op weg voor onderzoek naar de manen?

Ruim honderd jaar geleden ontwikkelde Albert Einstein zijn relativiteitstheorie, één van de basistheorieën voor de moderne sterrenkunde. Frank Vermeulen legt op een zo eenvoudig mogelijke manier uit hoe deze theorie tot stand gekomen is, wat zij inhoudt en welke consequenties dit had voor onze kijk op de wereld en het heelal.

Nederland kent een rijke traditie op het gebied van de radiosterrenkunde. Al zo’n 75 jaar verrichten de radioschotels in Dwingeloo en Westerbork grensverleggend onderzoek aan het heelal. Maar ook met minder opvallende technieken kan naar het heelal worden geluisterd. Anko Verburg bracht een bezoek aan ASTRON Dwingeloo en LOFAR en doet in deze presentatie hiervan verslag.

Voor de inwoners van Lapland of Noord-Canada is het noorderlicht een bijna alledaags verschijnsel. Maar soms kan dit prachtige verschijnsel ook vanuit Nederland worden waargenomen. Hoe komt dat en hoe weet je of er een kans is om poollicht te zien of te fotograferen? En wat zijn de kansen de komende maanden? Alex Scholten licht dit toe en geeft diverse tips.

Wie de naam Tesla noemt denkt vandaag de dag vooral aan elektrische auto’s, maar waar komt deze naam vandaan? Gisela Reefman geeft een overzicht van het leven en werk van Nikola Tesla, uitvinder, elektrotechnicus en natuurkundige. Hij wordt gezien als één van de grootste ingenieurs en uitvinders aller tijden.