De aarde wordt omringd door het geomagnetisch veld. Maar ook Mars heeft vroeger een magneetveld gehad, en er zijn zelfs kometen die een magneetveld bezitten. Hoe ontstaat zo’n veld eigenlijk? En is het van belang voor het leven op aarde en mogelijk daarbuiten? Dit en meer zal Rosa de Boer, aardwetenschapper van de Universiteit Utrecht, bespreken tijdens het Weekend van de Wetenschap.

Wat te doen als zelfs een snelle vermindering van de broeikasgasuitstoot niet voldoende is om het klimaat leefbaar te houden? “Solar Radiation Management” (management van zonne-instraling) is een controversieel idee om de aarde kunstmatig af te koelen door een kleine fractie van het zonlicht tegen te houden – bijvoorbeeld door een parasol tussen zon en aarde, wolken witter te maken of de klimaateffecten van grote vulkaanuitbarstingen na te bootsen. Een soort pijnstiller voor het klimaatprobleem dus: het lost de onderliggende oorzaak (broeikasgasconcentratie) niet op, maar kan mogelijk wel de symptomen verzachten. Moeten we hier ver van afblijven? Of kan Solar Radiation Management ons laatste redmiddel worden? Claudia Wieners van het Instituut voor Marien en Atmosferisch onderzoek Utrecht legt uit.

Dit jaar zijn in het najaar maar liefst vijf planeten goed zichtbaar aan de avondhemel. Alex Scholten neemt de bezoeker mee langs de herfststerrenhemel naar de planeten Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus. Deze presentatie is ook geschikt voor kinderen.

Bij helder weer kan met de telescopen van de sterrenwacht veilig het verloop van de gedeeltelijke zonsverduistering gevolgd worden. De verduistering begint rond 11 uur en zal kort na 12 uur zijn maximum bereiken. Tegen 13 uur is de verduistering ten einde. De toegang is gratis.

Speciale openstelling met korte presentaties over de actuele sterrenhemel en het thema ‘Lichthinder’.

Bij helder weer gelegenheid om te kijken naar de sterrenhemel door de telescopen.

Maak met Astrid Eeuwes een fascinerende reis langs de planeten van ons zonnestelsel. Schitterende opnamen van ruimtesondes tonen vreemde werelden van de hete Mercurius tot aan de ijzige dwergplaneet Pluto.

Landelijke Sterrenkijkdagen. Op de Volkssterrenwacht Bussloo worden beide avonden (vanaf 19.30 uur) enkele korte voordrachten over de actuele sterrenhemel verzorgd. En bij helder weer staan de telescopen klaar om o.a. de Maan, Venus, Jupiter, Mars en de Orionnevel te bewonderen. De toegang is gratis.

Landelijke Sterrenkijkdagen. Op de Volkssterrenwacht Bussloo worden beide avonden (vanaf 19.30 uur) enkele korte voordrachten over de actuele sterrenhemel verzorgd. En bij helder weer staan de telescopen klaar om o.a. de Maan, Venus, Jupiter, Mars en de Orionnevel te bewonderen.  De toegang is gratis.

Astrid Eeuwes neemt de bezoeker mee op een fascinerende reis langs de planeten van ons zonnestelsel. Schitterende opnamen door talrijke ruimtesondes tonen vreemde werelden van de hete Mercurius tot aan de ijzige dwergplaneet Pluto.

In de 18e eeuw maakte de Franse astronoom Charles Messier een lijst van ruim 100 nevelachtige objecten aan de sterrenhemel. Eind maart is de beste gelegenheid om gedurende een gehele nacht een zeer groot deel van deze objecten te kunnen waarnemen: gasnevels, sterrenhopen, sterrenstelsels en planetaire nevels. Jaap van ’t Leven legt uit wie Messier was en welke uitdaging deze ‘Messier-marathon’ is voor de actieve amateur. Bij helder weer kunnen een groot aantal nevels – eventueel met een eigen telescoop – worden waargenomen.

Maak met Alex Scholten een reis naar de sterren. Een interactieve reis vanaf onze aarde, langs de planeten en sterren tot in verre sterrenstelsels. Ontdek de plek van onze aarde in het onmetelijke heelal! Deze presentatie is ook geschikt voor kinderen.

Ruim 100 jaar geleden berekende Albert Einstein dat de bewegingen en botsingen van grote massa’s een soort “golven in de ruimtetijd” zouden veroorzaken. Lang leek het onmogelijk om dit soort minieme bewegingen te kunnen registreren. Inmiddels vormt het waarnemen van zwaartekrachtsgolven een nieuwe informatiebron voor astronomen. Er zijn grootste plannen om een speciale telescoop voor zwaartekrachtgolven te realiseren in Zuid-Limburg. Het zal een enorme technische uitdaging zijn en het grootste wetenschappelijk instrument dat ooit in Nederland is gebouwd. Frank Vermeulen legt uit hoe dit project tot stand komt en wat de betekenis zal zijn van deze Einsteintelescoop.

De Maan is voor velen niet alleen het meest opvallende hemellichaam aan de sterrenhemel, maar ook het mooiste om door een telescoop te bekijken. Wat vertellen de ‘zeeën’, kraters, walvlakten en andere fraaie kenmerken over de geschiedenis van de Maan? En landen er binnenkort weer mensen op de maan? Deze presentatie is ook geschikt voor kinderen.

Hoe kan de Aarde opwarmen terwijl sommige winters ijzig koud zijn? Krijgen we in Nederland meer stormen, maar ook hittegolven? Rob Groenland van het KNMI is één van de wetenschappers die al jarenlang onderzoek doet naar het klimaat. In deze presentatie bespreekt hij de feiten in een spoedcursus ‘weer en klimaat’.

Astronomen denken dat het heelal 13,8 miljard jaar geleden ontstond uit een oneindig kleine ‘punt’.  Frank Vermeulen legt uit hoe men tot deze conclusie is gekomen en hoe in de afgelopen 100 jaar theorie en waarnemingen gebruikt worden om dit model te ondersteunen. En hoe recente waarnemingen dit model op de proef blijft stellen.

Over de sterrenbeelden zijn veel verhalen te vertellen, die vaak al dateren vanuit de Griekse oudheid. Waar komen die namen vandaan? Welke betekenis hebben ze? Frank Vermeulen maakt een selectie uit deze verhalen en zal het publiek meenemen naar de tijd waarin de sterrenhemel een belangrijke rol speelde in het alledaagse leven.

Zittend in de tuin, of voor de tent, zal men omhoogkijkend op een heldere zomeravond zich
misschien afvragen: welke ster is dat? Wat is er te zien aan de zomerhemel en hoe herkennen
we sterrenbeelden en planeten? Met behulp van een aantal tips maakt Alex Scholten het
publiek wegwijs aan de zomerhemel. Deze presentatie is ook geschikt voor kinderen.

De Maan is voor velen niet alleen het meest opvallende hemellichaam aan de sterrenhemel,
maar ook het mooiste om door een telescoop te bekijken. Wat vertellen de ‘zeeën’, kraters,
walvlakten en andere fraaie kenmerken over de geschiedenis van de Maan? Hoe maak je een
mooie foto van de Maan? En landen er binnenkort weer mensen op de Maan? Deze presentatie
is ook geschikt voor kinderen.

Maak met Alex Scholten een reis naar de sterren. Een interactieve reis vanaf onze aarde, langs
de planeten en sterren tot in verre sterrenstelsels. Ontdek de plek van onze aarde in het
onmetelijke heelal! Deze presentatie is ook geschikt voor kinderen.

Rond 11 augustus zijn jaarlijks bij heldere hemel vele ‘vallende sterren’ te zien. Jaap van ’t
Leven legt uit dat deze niets met sterren te maken hebben, maar stofdeeltjes zijn in ons eigen
zonnestelsel. Mag je een wens doen als je een ‘vallende ster’ ziet? En waar moet je op letten?
Een kennismaking met de zomerhemel. Bij helder weer kan er na afloop van de presentatie op
het terrein van de sterrenwacht worden waargenomen.