Om de zon beter te bestuderen wordt al vele jaren met satellieten onderzoek gedaan. Deze satellieten tonen een fascinerend beeld van een zeer actieve gasbol met grote gasuitbarstingen, donkere zonnevlekken en extreme temperaturen. Ook zal Hendrik Beijeman ingaan op de Parker Solar Probe die dichter dan ooit bij de zon komt.

De planeet Saturnus is vooral bekend om zijn opvallende ring. Maak met Alex Scholten een reis naar de geringde wereld en zijn talrijke manen. Bij helder weer kan de planeet ‘live’ bekeken worden.

De zeespiegel steeg vanaf 20.000 jaar geleden met zo’n 120 meter. De steile groeicurve boog om naar een stabiele peridode van 25 eeuwen. Misschien wel heel bijzonder! In de twintigste eeuw was er een constante kleine stijging. Pieter Zijlstra bespreekt de verschillende meetmethoden. Kan de opwarming van de aarde een versnelling veroorzaken waardoor we ons zorgen moeten maken?

De relativiteitstheorie van Einstein wordt als één van de grote natuurkundige inzichten van de 20e eeuw gezien. Hoe kwam Einstein tot deze theorie en welke bijzondere effecten brengt dit met zich mee? Frank Vermeulen probeert dit stap voor stap op eenvoudige wijze uit te leggen.

Volgens de theorie zouden botsingen van zeer zware hemellichamen, zoals zwarte gaten, golven moeten geven in de ruimte zoals een steen golven in het water veroorzaakt. Maar om dit te meten is extreem nauwkeurige apparatuur nodig. Marc de Louw laat zien op welke wijze de eerste zwaartekrachtsgolven gedetecteerd zijn en welke plannen er zijn voor gevoeliger apparatuur, zoals de Einstein-telescoop, die mogelijk in Zuid-Limburg wordt gebouwd.

In de 16e eeuw zagen de zeevaarders voor het eerst de sterrenhemel van het zuidelijk halfrond. Men bedacht sterrenbeelden zoals Zuiderkruis, Kompas, Paradijsvogel en Indiaan. Jaap van’t Leven laat aan de hand van veel eigengemaakte foto’s de wonderen van de zuidelijke hemel zien met o.a. de heldere gebieden van de Melkweg, de Magelhaense Wolken en imposante sterhopen. Een stukje sterrenhemel dat wij ‘noordelingen’ niet zien tenzij wij ver gaan reizen.

Weekend van de Wetenschap

Eerder dit jaar werd de eerste ‘foto’ van een zwart gat gepresenteerd. Het resultaat van een wereldwijde samenwerking van astronomen. Eén van die astronomen is ir. Christiaan Brinkerink (Radboud Universiteit Nijmegen) en in deze presentatie legt hij uit waarom een groot internationaal project nodig was om een dergelijke foto te kunnen maken en wat astronomen geleerd hebben uit het verkregen resultaat.

Weekend van de Wetenschap

Al bijna 30 jaar is de Hubble ruimtetelescoop één van de belangrijkste instrumenten van astronomen om de sterrenhemel te bestuderen. Alex Scholten legt uit waarom deze telescoop zo speciaal is en welke fascinerende resultaten hij in de afgelopen jaren heeft opgeleverd. Een reis door het heelal aan de hand van talloze schitterende opnamen.

De Franse 18e eeuwse astronoom Charles Messier wilde vooral kometen ontdekken, maar werd beroemd om zijn nevellijst. Jaap van ’t Leven geeft aan de hand van deze lijst een overzicht van de mooiste en meest uiteenlopende objecten aan de nachtelijke hemel. Bij helder weer zullen enkele van deze nevels bekeken kunnen worden met de telescopen van de sterrenwacht.

De periodieke praktijkavonden (‘waarneemavonden’) worden georganiseerd door en voor donateurs/leden van de Volkssterrenwacht Bussloo en de VWS-vereniging Triangulum. Doelstelling is primair om waar te nemen en de sterrenhemel beter te leren kennen. Dit kan uiteraard alleen bij helder weer; daarom is er op de praktijkavond ook een alternatief programma bestaande uit korte voordrachten over de actuele sterrenhemel, praktische onderwerpen, etc. Ook de bijdragen van donateurs/leden, bijv. eigen waarnemingen of foto’s, zijn zeer welkom.
De avonden worden gehouden op de Volkssterrenwacht Bussloo (aanvang 19.30 uur) en zijn vrij toegankelijk.

‘Astro Pixel Processor’

Gedurende de eerste helft van de avond vertelt Mabula Haverkamp over zijn eigen ontwikkelde Astro Pixel Processor (APP) software. Met APP is het mogelijk om snel en met verbluffend resultaat astro-foto’s te bewerken tot een eindresultaat. APP onderscheidt zich in gebruikseenvoud doch biedt een krachtig arsenaal van zeer geavanceerde bewerkingstechnieken zodat zowel beginnende astro-fotografen alsmede semi-professionele fotografen alles uit hun beelden kunnen halen. In korte tijd wist APP de astrofotografie wereld te veroveren sinds de lancering bijna 2 jaar geleden. Inmiddels wordt APP over de hele wereld gebruikt, en vind binnenkort ook gebruik in robotische observatoria van o.a. iTelescope.net

‘Staraid’

Hendrik Beijeman vertelt in de tweede helft van de avond over de StarAid, een nieuwe all-in, stand-alone autoguider, polar alignment tool met ingebouwde sky recognition. StarAid bevat een aantal implementaties en gebruiksgemak die wereldwijd uniek zijn. Alles over StarAid, van inceptie, live demonstratie, tot en met de roadmap.

Jaarlijks wordt vooral het midden van de Verenigde Staten in het voorjaar getroffen door talrijke tornado’s. Casper ter Kuile (RIVM) is één van de weeramateurs die dan regelmatig afreist naar de VS om met weerkundigen in ‘Tornado Alley’ te gaan jagen op deze indrukwekkend weersverschijnsel. Een jacht die niet alleen spectaculaire foto’s oplevert, maar ook bijdraagt aan het wetenschappelijke onderzoek naar deze vernietigend fenomeen.

Rond 1600 begonnen sterrenkundigen stap voor stap een beeld te krijgen van ons zonnestelsel. Hierin speelden astronomen als Tycho Brahe en Johannes Kepler een belangrijke rol. Wat waren dit voor mensen en hoe hebben ze bijgedragen aan de moderne sterrenkunde? Reis met Alex Scholten mee naar 4 eeuwen terug in de tijd.

Jaarlijks wordt in de manifestatie ‘Nacht van de Nacht’ aandacht gevraagd voor het langzaam verdwijnen van het nachtelijke donker in het steeds meer verlichte Nederland. Voor een echt donkere sterrenhemel moet vaak afgereisd worden naar afgelegen oorden. Zo reist Jaap van ’t Leven al enkele jaren regelmatig naar Namibië, waar het nog ongekend donker is en genoten kan worden van een fascinerende sterrenhemel.

Sterren lijken onveranderlijk aan de hemel te staan. Nadere bestudering laat wel verschillende kenmerken zien zoals kleur, temperatuur en grootte. Astronomen hebben in de afgelopen jaar ontdekt hoe dit inzicht geeft in de levensloop van sterren. Alex Scholten neemt het publiek mee op een tijdreis van vele miljoenen jaren van gaswolk tot witte dwerg of zwart gat.

Astrofotograaf Bas Grootenhuis legt in een presentatie uit hoe – deels al met eenvoudige middelen – ook in Nederland fraaie opnamen van de sterrenhemel kunnen worden gemaakt. Vooral dankzij de moderne digitale camera’s en nabewerkingsmogelijkheden achter de computer. Maar zelfs met een smartphone worden opnamen gemaakt waar astronomen enkele decennia geleden jaloers op zouden zijn geweest.

Bij helder weer is er op maandagmiddag 11 november een Mercurius-overgang zichtbaar.
Vanaf 13.35 uur zal de binnenplaneet Mercurius als een kleine stip langzaam over de zonneschijf bewegen.
Helaas staat de zon in november vrij laag aan de hemel. Op het moment dat Mercurius zich zo veel mogelijk op de zonneschijf bevindt (16.19 uur) staat de zon nog maar slechts 4 graden hoog boven de zuidwestelijke horizon. De overgang duurt tot 19.04 uur, maar dat is vanuit Nederland niet zichtbaar. Om 16.54 uur gaat de zon al onder.
Alex Scholten zal tijdens de overgang een korte presentatie geven over ‘planeetovergangen’.

Afgelopen zomer was er veel aandacht voor het jubileum van de maanlanding van de Apollo 11. In november 1969 vond met de Apollo 12 de 2e maanlanding plaats, maar wie kent nog de namen van deze astronauten? Alex Scholten blikt terug op deze vlucht, 50 jaar geleden.

We zijn tegenwoordig gewend eenvoudig te navigeren op aarde met apparatuur die gebruik maakt van GPS. Maar hoe ging dat bij de Apollo-missies naar de maan en hoe navigeert de Mars 2020 rover? Joris Robijn is voor de hobby actief bij een voetbalteam met autonome robots die ook navigatie nodig hebben en geen GPS kunnen gebruiken. Hij behandelt enkele navigatietechnieken uit verleden en heden.

Momenteel worden twee planetoïden van dichtbij onderzocht. De Japanse ruimtesonde Hayabusa draait om de planetoïde Ryugu en de Amerikaanse Osiris-REX bestudeert Beppu. Beide missies maken niet alleen foto’s, maar nemen ook bodemmonsters die teruggebracht zullen worden naar de aarde. Een overzicht van deze missies en de wetenschappelijke resultaten tot nu toe.

De periodieke praktijkavonden (‘waarneemavonden’) worden georganiseerd door en voor donateurs/leden van de Volkssterrenwacht Bussloo en de VWS-vereniging Triangulum. Doelstelling is primair om waar te nemen en de sterrenhemel beter te leren kennen. Dit kan uiteraard alleen bij helder weer; daarom is er op de praktijkavond ook een alternatief programma bestaande uit korte voordrachten over de actuele sterrenhemel, praktische onderwerpen, etc. Ook de bijdragen van donateurs/leden, bijv. eigen waarnemingen of foto’s, zijn zeer welkom.
De avonden worden gehouden op de Volkssterrenwacht Bussloo (aanvang 19.30 uur) en zijn vrij toegankelijk.

De Wintersterrenhemel.
Alex Scholten blikt vooruit wat er de komende wintermaanden allemaal aan de hemel zichtbaar is. Bij helder weer is er volop gelegenheid om met de telescopen van VSB naar de sterrenhemel te kijken.