8 Juni is de geboortedag van Jean-Dominique Cassini, een 18e eeuws Italiaans/Frans sterrenkundige die veel onderzoek heeft gedaan aan de planeet Saturnus. Ruim drie eeuwen later heeft een naar hem vernoemde ruimtesonde een ongekend inzicht gegeven in het Saturnus-systeem. Reis met Jaap van’t Leven mee naar de planeet, zijn ringen en zijn talloze manen.

Maak kennis met de verschijnselen van licht en kleur in de dagelijkse omgeving: thuis, in het landschap en aan de hemel. Iedereen kent de regenboog. Maar waarom is hij rond? En wat zijn iriserende wolken, luchtspiegelingen en bijzonnen? Aan de hand van prachtige kleurenbeelden wijst Peter-Paul Hattinga Verschure (uit Deventer) het publiek de weg om deze mooie natuurverschijnselen ook zelf te kunnen zien.

De Aarde is één van de planeten in ons zonnestelsel. Een planeet als geen ander met drijvende continenten, grote oceanen, aardbevingen en vulkanen. Maar ook met een heel bijzondere atmosfeer en een magneetveld die ons beschermen tegen gevaren van buiten. Inmiddels kennen we ook planeten bij andere sterren. Wim den Heijer gaat in op de vraag: hoe uniek is onze aarde?

Bij helder weer prijkt de planeet Jupiter als een opvallende ster aan de avondhemel. Met een telescoop zijn wolkenbanden en een aantal maantjes te zien. Alex Scholten neemt het publiek, aan de hand van fraaie door ruimtesondes gemaakte foto’s, mee op een reis naar deze reuzenplaneet.

Al sinds het begin van de ruimtevaart wordt de planeet Mars regelmatig bezocht door satellieten en robotlanders. Is er water op Mars? Is of was er ooit leven? Hoe heeft de atmosfeer zich ontwikkeld? Recente ontdekkingen van methaan en organische moleculen laten zien dat het Mars-onderzoek nog volop onder de aandacht is. Reis met Hendrik Beijeman mee naar deze interessante planeet.

Wie ‘s avonds buiten is bij een heldere donkere nacht kijkt vaak met verwondering naar boven, naar de sterrenhemel. Hoe zit het heelal in elkaar? Wat weten we inmiddels van de maan, planeten en sterren? Zijn wij alleen in het heelal? Is het heelal oneindig? In een fraaie presentatie zoekt Marc de Louw de antwoorden op deze vragen.

Bij heldere hemel zal de maan rond 21.30 uur als een dieprode bol opkomen. De totaliteit van de maansverduistering is dan net begonnen. Tot na middernacht is het fraaie verschijnsel van een totale maansverduistering ‘live’ te volgen. Voorafgaand geeft Jaap van ’t Leven uitleg over de maan en het verschijnsel van een maansverduistering.

De planeet Saturnus is vooral bekend om zijn opvallende ring. Maak met Alex Scholten een reis naar de geringde wereld en zijn talrijke manen. Bij helder weer kan de planeet ‘live’ bekeken worden.

In de zomermaanden kan ook overdag naar de sterren worden gekeken en wel naar onze eigen ster: de Zon. Het publiek wordt meegenomen naar een fascinerende wereld van een kolkende gasbol met zonnevlekken, zonnevlammen en extreme temperaturen. Bij helder weer kan met de speciale zonnetelescoop van de sterrenwacht ‘live’ naar de zon worden gekeken. Speciaal voor de jeugd worden een aantal leuke proefjes gehouden waarin licht en zon centraal staan. Hierdoor is ook bij minder zonnig weer een bezoek aan de sterrenwacht leuk en leerzaam.
De sterrenwacht is geopend van 14 tot 17 uur. De multimedia-presentatie begint om 14.30 uur.

Rond 12 augustus zijn jaarlijks bij heldere hemel vele ‘vallende sterren’ te zien. Alex Scholten legt uit dat deze niets met sterren te maken hebben, maar stofdeeltjes zijn in ons eigen zonnestelsel. Ook laat hij zien wat er zoal aan de zomerhemel zichtbaar is aan sterrenbeelden, nevels en andere interessante objecten.

Frans Leerkes neemt de bezoeker mee naar de Maan. In een verrekijker of telescoop toont de maan duizenden krater en grote donkere vlakten. Onderzoek door satellieten, maanwagens en maanwandelingen hebben een beeld gegeven van een bijzondere wereld. Bij helder weer is ’s avonds de maan ‘live’ te bekijken in de telescoop van de sterrenwacht.

Het sterrenbeeld Andromeda is één van de sterrenbeelden die ’s avonds aan de hemel zichtbaar zijn. Frank Vermeulen vertelt het publiek over dit sterrenbeeld en vooral over het meest opvallende object: de Andromedanevel, het meest naburige sterrenstelsel.

Mede door het SRON (Stichting RuimteOnderzoek Nederland) heeft Nederland veel kennis ontwikkeld in het bouwen van instrumenten voor satellieten. Gerard Cornet laat aan de hand van enkele voorbeelden zien hoe Nederlandse instrumenten al jaren een belangrijke rol spelen bij het onderzoek van de sterrenhemel, maar ook van de aarde.

De vondst van een meteoriet (een ‘ruimtesteen’) kan sterrenkundigen belangrijke informatie opleveren over de ontwikkeling van ons zonnestelsel. Aan de hand van diverse meteoriet-vondsten geeft Jaap van ’t Leven een overzicht van de verschillende soorten meteorieten en hoe ze kunnen worden herkend. Ook de gerelateerde tektieten komen hierbij aan de orde. Bij de presentatie kan de bezoeker een aantal echte meteorieten zelf bekijken en ervaren.

In het heelal bevinden zich miljarden sterrenstelsel, ‘eilanden’ van vele miljarden sterren. Sterrenkundigen delen deze stelsels in naar hun vorm, zoals elliptische stelsels, spiraalstelsels en onregelmatige stelsels. Hendrik Beijeman toont dat er daarbij talrijke vreemde sterrenstelsels bestaan die een bijzondere geschiedenis hebben en veel vertellen over de processen in het universum.

Meer dan 30 jaar waren de spaceshuttles de paradepaardjes van de Amerikaanse bemande ruimtevaart. Nu staan ze in musea en is de Verenigde Staten voor haar bemande ruimtevaart afhankelijk van de Russen. Alex Scholten geeft een overzicht van de ontwikkeling van de spaceshuttle, zijn successen en de redenen waarom ze uiteindelijk afgedankt zijn.

In hoog tempo is de mensheid bezig om sommige ruimte-gebieden rond de aarde ontoegankelijk te maken voor lange ruimtemissies door talloze voorwerpen achter te laten. Door hun grote snelheden kunnen zelfs kleine brokstukken als grote schade aanrichten. Paul Wesselius (SRON Groningen) beschrijft de huidige situatie met het ruimtepuin en – helaas nog nauwelijks uitvoerbare – ideeën over grootscheepse opruimacties. Ook de verplichtingen bij lanceringen om geen ruimtepuin te creëren worden besproken.

Begin oktober doet de Japanse ruimtesonde Hayabusa 2 onderzoek bij de planetoïde Ryugu.
Alex Scholten bespreekt wat planetoïden zijn, hoe deze missie verloopt en waarom juist het onderzoek van planetoïden momenteel onder de aandacht staat.

Speciale zondag-openstelling van de Volkssterrenwacht Bussloo rond het thema ‘Planeet Aarde’. Centraal staan drie korte presentaties. Voor de jeugd is het mogelijk om waterraketten te lanceren en proefjes te doen met zonlicht. Bij helder weer kan met de speciale zonnetelescoop van de sterrenwacht naar de zon worden gekeken.

13.30 uur “Het veranderende klimaat” – Peter Siegmund (KNMI)

15.00 uur “De actieve Aarde” – Elske de Zeeuw-van Dalfsen (KNMI)

16.15 uur “De Aarde vanuit de Ruimte” – Alex Scholten (VSB)

De sterrenwacht is vandaag geopend van 13.00 tot 17.00 uur.
De entree voor volwassenen is € 5,00 en kinderen t/m 14 jaar € 2,50.

De enige informatie die sterrenkundigen ontvangen van sterren is het licht. Dankzij spectraal-onderzoek kan men daar echter veel informatie uit halen over bijvoorbeeld de temperatuur, samenstelling en snelheid.
Hendrik Beijeman legt het publiek uit hoe dit in zijn werk gaat.